Projekt „Stosowanie środków ochrony roślin z uwzględnieniem zasad integrowanej ochrony w województwie małopolskim” realizowany był przez konsorcjum w składzie: Małopolskie Stowarzyszenie Doradztwa Rolniczego (lider projektu) i Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach. Realizacja projektu rozpoczęła się z początkiem czerwca 2014 roku i trwała do końca czerwca 2015. Część pod-stawowa (szkoleniowa) zrealizowana została w okresie od października 2014 do połowy marca 2015 roku (ostatnie szkolenie odbyło się 13 marca 2015 roku w Chrostowej w powiecie bocheńskim).

W tym okresie przeprowadzonych zostało 25 dwudniowych szkoleń podstawowych i 235 jedno-dniowych szkoleń uzupełniających. Łącznie w ramach całego projektu miało miejsce 260 szkoleń, na których przeszkolonych zostało 6 473 beneficjentów, to jest rolników profesjonalnie stosujących środki ochrony roślin.

Szkolenia odbywały się w jedenastu punktach szkoleniowych rozmieszczonych w miarę proporcjonalnie do potrzeb ilościowych i usytuowania terytorialnego w województwie. Średnio jeden punkt obsługiwał rolników z jednego lub dwóch powiatów, a w jednym przypadku z trzech, z uwagi na zapewnienie rolnikom łatwiejsze dotarcie na te szkolenia. Punkty szkoleniowe funkcjonowały w miejscowościach: Dąbrowica, Hańczowa, Giebułtów, Czernichów, Szczyrzyc, Książ Wielki, Nawojowa, Nowy Targ, Piotrkowice Małe, Tarnów i Radocza. W punktach tych zapewniono odpowiednie sale szkoleniowe z profesjonalnym wyposażeniem multimedialnym, specjalnie przygotowane tablice demonstracyjne z fragmentami belek polowych i różnymi rodzajami rozpylaczy, prezentacje multimedialne i filmy. Zapewniono również pełny zestaw odzieży ochronnej niezbędnej przy stosowaniu środków ochrony roślin w czasie demonstracji.

Co ważne, w każdym punkcie funkcjonował zestaw do zajęć praktycznych (ciągnik wraz z opryskiwaczem) służący temu, aby uczestnicy szkoleń podstawowych mogli nauczyć się wszystkich niezbędnych czynności związanych ze stosowaniem środków ochrony roślin, a uczestnicy szkoleń uzupełniających przypomnieć i uaktualnić sobie tę wiedzę stosownie do aktualnych uregulowań prawnych. Ponadto, uczestnicy szkoleń mieli możliwość zapoznania się z modelowym zestawem części zamiennych wykorzystywanych w modernizacji sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin i przyrządami do jego regulacji (stoper, taśma miernicza, kalkulator, cylindry miarowe i wiatromierz). Rolnicy – beneficjenci szkoleń – otrzymywali bezpłatnie broszury szczegółowo omawiające zagadnienia stosowania środków ochrony roślin oraz materiały biurowe (teczka, notatnik i długopis) przydatne do sporządzania notatek. Korzystali tez z posiłku i serwisu kawowego.

Warto podkreślić rolę doradców terenowych Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, którzy jako organizatorzy szkoleń, mający bezpośredni kontakt z rolnikami w każdej gminie zrealizowali swe zadanie wyjątkowo sprawnie. Beneficjentów projektu pozyskiwano również innymi narzędziami komunikacji społecznej, takimi jak: plakaty informacyjne, ulotki, ogłoszenia w periodykach MSDR i MODR oraz prasie lokalnej. W celu zapewnienia możliwie najszerszego dostępu do informacji o projekcie dla osób zainteresowanych emitowano również spoty reklamowo-informacyjne w lokalnym radio i telewizji. Dodatkowo, informacje o projekcie i szkoleniach zostały umieszczone na stronach www partnerów Konsorcjum.

Wykładowcami na szkoleniach byli zarówno pracownicy Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolni-czego, jak i Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Wykładowcy – mimo, iż posiadają szeroką i specjalistyczną wiedzę z zakresu stosowania środków ochrony roślin – zostali dodatkowo przeszkoleni przez najwyższej klasy specjalistów w zakresie, na szkoleniu dla trenerów zorganizowanym w Centrum Szkoleniowym Techniki Ochrony Roślin przy TZDR w Tarnowie. Wszystkie te działania sprawiły, iż szkolenia dla rolników prowadzone były na bardzo wysokim poziomie merytorycznym i organizacyjnym, przez co uzyskiwały  wysoką ocenę w oczach kontrolujących i kursantów, co daje dużą satysfakcję realizatorom tego trudnego projektu.

W programie szkoleń prowadzono zarówno wykłady teoretyczne jak i zajęcia praktyczne. Teoria obejmowała wybrane zagadnienia z zakresu przepisów prawnych, charakterystyki i stosowania środków ochrony roślin, szeroko omawiane zagadnienie integrowanej ochrony roślin, czy zapobieganie negatyw-nemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko. Zajęcia praktyczne sprowadzały się do techniki wykonywania zabiegów ochrony roślin ze szczególnym uwzględnieniem sposobu stosowania środków, przygotowania opryskiwacza do pracy, w tym sprawdzenie stanu technicznego, kalibracji opryskiwacza, doboru parametrów i rozpylaczy, czy samej techniki opryskiwania. Bardzo szeroko omawiano też kwestie związane z bezpieczeństwem i higieną pracy – tak ważnym zagadnieniem szczególnie przy stosowaniu środków ochrony roślin. Na zakończenie każdego szkolenia odbywał się egzamin testowy i po jego zaliczeniu beneficjenci otrzymywali zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie środków ochrony roślin (szkolenia podstawowego lub uzupełniającego). Uzyskane zaświadczenie ważne będzie przez pięć lat i winno być okazywane podczas kontroli realizowanych bądź to w gospodarstwie przez uprawnione jednostki kontrolne, bądź przy zakupie odpowiednich środków chemicznych stosowanych profesjonalnie w gospodarstwie rolnym.

Szczególne słowa podziękowania należą się bezpośrednim organizatorom szkoleń, czyli doradcom MODR z poszczególnych gmin, jak i kierownikom poszczególnych terenowych zakładów doradztwa rolniczego, a także wykładowcom – zarówno zajęć teoretycznych jak i praktycznych. Szeroka, skuteczna i dobrze przeprowadzona kampania informacyjna w prasie, radio i telewizji w znaczący sposób wsparła te

działania i spowodowała bardzo duże zainteresowanie szkoleniami. Dowodem tego były i nadal są liczne telefony od osób zainteresowanych. Warto zatem wykorzystać ten fakt i nadal prowadzić tego typu szkolenia nawet w formie odpłatnej, zwłaszcza, że szczególnie duże zapotrzebowanie występuje na szkolenia podstawowe.

Dzięki środkom finansowym z Unii Europejskiej oraz dużemu wsparciu Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego mogliśmy zrealizować ten projekt – niełatwy, gdyż zaadresowany do tak dużej liczby rolników. Był to projekt o niezwykle ważnym znaczeniu zarówno dla rolników bezpośrednio stosujących te środki, jak i dla nas – konsumentów żywności. W trakcie szkoleń zrealizowaliśmy szereg istotnych zadań mających wpływ na podniesienie poziomu świadomości zarówno rolników, jak i szerzej – producentów żywności – co, mamy nadzieję, przyczyni się również do produkcji bezpiecznej dla zdrowia żywności, a także wpłynie na poprawę środowiska naturalnego oraz lepszej efektywności ekonomicznej gospodarstw.

Słowa podziękowania kierujemy także do dyrekcji szkół, głównie rolniczych, w których zlokalizowaliśmy punkty szkoleniowe na terenie województwa oraz innych instytucji i organizacji, z których usług i życzliwości korzystaliśmy. Nie jesteśmy w stanie wymienić wszystkich, ale nie do przecenienia w realizacji tego projektu była współpraca z Wojewódzką Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Krakowie i jej oddziałami terenowymi. Dla realizatorów projektu – Małopolskiego Stowarzyszenia Doradztwa Rolniczego i Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego wsparcie ze strony Wojewódzkiego Inspektoratu  miało szczególne znaczenie, a pomoc i życzliwe uwagi przyczyniły się zarówno do dobrej jakości opracowanych materiałów szkoleniowych dla rolników, jak i merytorycznej części realizowanego programu szkoleń. Dziękujemy również ekspertom Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi za cenne merytoryczne uwagi do opracowanych przez nas materiałów szkoleniowych, a pracownikom Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa za dobrą współpracę na każdym etapie realizowanego Projektu. Największe słowa podziękowania kierujemy do tak licznej rzeszy małopolskich rolników, którzy – jak zwykle – chcieli z naszej oferty skorzystać. Serdecznie dziękujemy i zapraszamy do dalszej współpracy z Małopolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Karniowicach w szerokim zakresie i Małopolskim Stowarzyszeniem Doradztwa Rolniczego głównie w zakresie szkoleń!

Jan Boczkowski (Kierownik Projektu)